Web Erişilebilirlik Rehberi
Dijital dünyada kimseyi geride bırakmamak için web erişilebilirliği prensiplerini, WCAG standartlarını ve kapsayıcı tasarım uygulamalarını keşfedin. Bu rehber, herkes için daha adil bir internet deneyimi yaratma yolculuğunuzda ilk adımınız olacak.
Web Erişilebilirliği Nedir ve Neden Önemlidir?
Web erişilebilirliği, web sitelerinin ve dijital ürünlerin, engellilik durumu ne olursa olsun tüm insanlar tarafından algılanabilmesini, anlaşılabilmesini, gezilebilmesini ve etkileşimde bulunulabilmesini sağlayan kapsayıcı bir pratiktir. Bu sadece yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda etik bir sorumluluk ve daha geniş bir kitleye ulaşmak için akıllıca bir iş stratejisidir.
- Görsel: Görme engelli veya az gören kullanıcılar için ekran okuyucu uyumluluğu ve yüksek kontrast.
- İşitsel: Sağır veya işitme zorluğu çeken kullanıcılar için videoların altyazılı olması ve sesli içeriklerin metin transkriptlerinin sunulması.
- Motor: Sınırlı hareket kabiliyetine sahip kullanıcılar için yalnızca klavye ile tam gezinme imkanı.
- Bilişsel: Öğrenme güçlüğü veya dikkat dağınıklığı olan kullanıcılar için açık, tutarlı ve anlaşılır bir tasarım.
Erişilebilirliğin Dört Temel İlkesi (POUR)
WCAG'ın temelini oluşturan bu dört ilke, erişilebilir bir web deneyimi için yol haritası sunar. Herhangi bir kullanıcının dijital içeriğe erişebilmesi için bu dört koşulun da karşılanması gerekir.
Algılanabilir (Perceivable)
Kullanıcıların sunulan bilgileri ve arayüz bileşenlerini algılayabilmesi gerekir. İçerik, kullanıcıların duyularından en az biri tarafından algılanabilir olmalıdır.
İşletilebilir (Operable)
Kullanıcıların arayüz bileşenleriyle etkileşim kurabilmesi ve gezinebilmesi gerekir. Arayüz, karmaşık etkileşimler gerektirmemelidir.
Anlaşılabilir (Understandable)
Bilgi ve arayüzün kullanımı anlaşılabilir olmalıdır. İçerik ve sunum, öngörülebilir ve tutarlı bir yapıda olmalıdır.
Sağlam (Robust)
İçerik, mevcut ve gelecekteki yardımcı teknolojiler de dahil olmak üzere çok çeşitli kullanıcı aracıları tarafından güvenilir bir şekilde yorumlanabilecek kadar sağlam olmalıdır.
WCAG Standartlarını Anlamak: A, AA, AAA
Web İçeriği Erişilebilirlik Yönergeleri (WCAG), web içeriğini daha erişilebilir hale getirmek için bir dizi tavsiye sunar. Bu yönergeler üç uygunluk seviyesine ayrılmıştır:
Seviye A: Temel Erişilebilirlik
Bu, en temel erişilebilirlik seviyesidir. Bu seviyeye uyulmaması, engelli kullanıcı gruplarının içeriğe erişmesini imkansız hale getirebilir. Tüm web sitelerinin karşılaması gereken minimum hedeftir.
Seviye AA: Önerilen Standart
Bu seviye, en yaygın ve önemli erişilebilirlik engellerini ortadan kaldırır. Çoğu yasal düzenleme ve standart, web sitelerinin AA seviyesine uymasını gerektirir. Erişilebilir Web Uzmanı olarak tüm projelerimizde hedeflediğimiz standart budur.
Seviye AAA: En Yüksek Standart
Bu, en yüksek ve en kapsamlı erişilebilirlik seviyesidir. Belirli kitlelere yönelik özel web siteleri veya uygulamalar için bir hedef olabilir, ancak genel amaçlı siteler için tam uyumluluk genellikle mümkün veya gerekli değildir.
Kapsayıcı Tasarım için Pratik İpuçları
Erişilebilirlik, projenin her aşamasında dikkate alınması gereken bir ekip çalışmasıdır. İşte farklı roller için bazı temel ipuçları:
Tasarımcılar İçin
- Yeterli renk kontrastı kullanın.
- Odak durumlarını (focus states) belirgin şekilde tasarlayın.
- Anlaşılır ve tutarlı gezinme yapıları oluşturun.
- Metinlerin okunabilir boyutlarda olduğundan emin olun.
Geliştiriciler İçin
- Anlamsal HTML (Semantic HTML) etiketleri kullanın.
- Tüm görseller için açıklayıcı alt metinler (alt text) ekleyin.
- Web sitesinin sadece klavye ile kullanılabilir olmasını sağlayın.
- Gerektiğinde ARIA rolleri ve nitelikleri ekleyin.
İçerik Üreticileri İçin
- Açık ve basit bir dil kullanın.
- Bağlantı metinlerini açıklayıcı yapın ("buraya tıklayın" yerine).
- Videolar için altyazı ve transkript sağlayın.
- Başlıkları doğru bir hiyerarşiyle (H1, H2, H3...) kullanın.
Yardımcı Teknolojilerle Empati Kurmak
Kullanıcıların web sitenizle nasıl etkileşime girdiğini anlamak, erişilebilirliği sağlamanın anahtarıdır. Birçok kullanıcı, dijital dünyaya erişmek için yardımcı teknolojilere güvenir. Bunlardan bazıları:
- Ekran Okuyucular: Metni sese dönüştürerek görme engelli kullanıcılara yardımcı olur.
- Ekran Büyüteçleri: Az gören kullanıcıların ekranın belirli bölümlerini büyütmesini sağlar.
- Sesle Kontrol Yazılımları: Kullanıcıların bilgisayarlarını sesli komutlarla yönetmelerine olanak tanır.
Dijital Dünyayı Herkes İçin Erişilebilir Hale Getirmeye Hazır Mısınız?
Web erişilebilirliği karmaşık bir süreç olabilir, ancak yalnız olmak zorunda değilsiniz. CPACC sertifikalı uzmanlığımızla, web sitenizin veya dijital ürününüzün WCAG standartlarına uygun, kapsayıcı ve herkes için kullanılabilir olmasını sağlayabiliriz.
Uzman Desteği Alın